Kho tàng Ví dặm Nghệ Tĩnh


Vào khoảng cuối thế kỷ thứ mười chín, ở vùng Ba Giang (Nay là xã Phù Việt, huyện Thạch Hà) có một nàng con gái nổi tiếng có tài đối đáp trong làng hát dặm. Không ai còn nhớ họ của bà, mà chỉ nhớ là khắp cả vùng gọi bà là dì Tương.

Nhân dân trong vùng có câu hát khen tài của dì Tương:

Lên voi múa búa

Lên ngựa múa dây cương

Ai nhắc chuyện dì Tương

Bốn phương trời chuyển động

 

Dì Tương để lại khá nhiều giai thoại đối đáp hát ví dặm trong dân gian. Và thường được nhắc tên cùng với Sĩ Đường.

Có lần, lâu lâu mới gặp lại dì Tương, không biết dì Tương đà lấy chồng hay chưa, Sĩ Đường ỡm ờ xỏ xiên:

Một là tương lạt muối,

Hai là tương xấu đỗ nành,

Ba là Tương vắn múi khăn xanh *

Đường đại lộ thông hành,

Không chộ Tương lai vãng,

Nỏ chộ nàng lai vãng.

 

Thấy Sĩ Đường dùng tên mình để nói móc, Dì Tương cũng liền dùng tên Sĩ Đường để trả đũa:

Tương không hề lạt muối,

Tương không xấu đỗ nành,

Tương cũng không vắn múi khăn xanh,

Đường đại lộ thông hành,

Tương đi ngày ba bận,

Tương đạp giữa mặt Đường ngày ba bận.

 

======

* Múi khăn xanh: là khăn dây lưng của phụ nữ buộc thắt ngang lưng, thả hai múi xuống gần tới gấu váy. Khi người phụ nữ mang thai thì bụng bầu đội lên, khiến cho múi khăn bị vắn (ngắn) lại. Ở đây Sĩ Đường ỡm ờ hỏi dì Tương có phải là đã lấy chồng mang thai rồi hay không mà không thấy đi ra đường.